(វ៉ាស៊ីនតោន)៖ ឱសានវាទពន្ធគយបដិការចុងក្រោយបំផុតរបស់លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំ នឹងត្រូវអស់សុពលភាពនៅថ្ងៃសុក្រ ទី១ ខែសីហា។ លោក ត្រាំ កាលពីខែមេសា បានប្រកាសពីការយកពន្ធគយបដិការលើទំនិញនាំចូលទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក ពីបណ្ដាប្រទេសនៅជុំវិញពិភពលោក។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ការអនុវត្តពន្ធគយនេះត្រូវបានពន្យារពេល ២លើក ហើយកាលពីដើមខែកក្កដា លោក ត្រាំ បានបញ្ជូនលិខិតព្រមានពីអត្រាពន្ធគយកម្រិតខ្ពស់ដែលនឹងត្រូវអនុវត្តលើបណ្ដាប្រទេសជាច្រើនចាប់ពីថ្ងៃទី១ ខែសីហាតទៅ។ ដូច្នេះ មកទល់នឹងពេលនេះ តើមានប្រទេសណាខ្លះសម្រេចបានកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក៖

* កូរ៉េខាងត្បូង
លោក ដូណាល់ ត្រាំ កាលពីថ្ងៃពុធ ទី៣០ ខែកក្កដា បាននិយាយថាសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងយកពន្ធគយបដិការ ១៥ភាគរយលើទំនិញនាំចូលពីកូរ៉េខាងត្បូង ទាបជាងអត្រាពន្ធ ២៥ភាគរយ ដែលលោកធ្លាប់បានគំរាមទារ។ ជាផ្នែកមួយនៃកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម លោក ត្រាំ បន្ថែមថាកូរ៉េខាងត្បូងបានយល់ព្រមវិនិយោគទឹកប្រាក់ ៣៥០ពាន់លានដុល្លារ នៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក ហើយទិញឧស្ម័នរាវធម្មជាតិ និងផលិតថាមពលដ៏ទៃទៀតពីសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ ១០០ពាន់លានដុល្លារ។ លោក ត្រាំបានបញ្ជាក់ទៀតថាទីក្រុងសេអ៊ូលក៏នឹងទិញផលិតផល អាមេរិកមួយចំនួនផងដែរ ក្នុងនោះរួមមានរថយន្ដ រថយន្ដដឹកទំនិញ និងផលិតកសិកម្ម ហើយមិនយកពន្ធគយលើផលិតផលទាំងនេះ។

* ជប៉ុន
ជប៉ុននឹងត្រូវប្រឈមនឹងអត្រាពន្ធគយបដិការ ១៥ភាគរយដែរលើការនាំចេញទំនិញរបស់ខ្លួនទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលអត្រានេះទាបជាង ២៥ភាគរយដែលលោក ត្រាំ បានគំរាមយកពី ជប៉ុន។ ការបញ្ចុះអត្រាពន្ធគយនេះក្នុងនោះរួមមានទាំងពន្ធលើរថយន្ដ ជាឧស្សាហកម្មមួយតំណាងឱ្យ៣០ភាគរយនៃការនាំចេញរបស់ជប៉ុនទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិកកាលពីឆ្នាំ២០២៤។ តាមលោក ត្រាំ ជប៉ុនយល់ព្រមវិនិយោគ ៥៥០ពាន់លានដុល្លារនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិក និងបើកចំហសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខ្លួនចំពោះឧស្សហកម្មរថយន្ដ និងអង្កររបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។

* ចិន
ក្រុមមន្ត្រីអាមេរិក និងចិន កាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី២៩ ខែកក្កដា បានឯកភាពគ្នាក្នុងការខ្នះខ្នែងរកការពន្យាពេលបន្ថែម ៩០ថ្ងៃលើបទឈប់បាញ់ក្នុងសង្រ្គាមពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំង២ ដែល នឹងត្រូវអស់សុពលភាពនៅថ្ងៃទី១២ ខែសីហា បើទោះជាលោក ត្រាំ មិនទាន់ប្រកាសយល់ព្រមជាផ្លូវការលើការបន្ថែមពេលវេលានេះក៏ដោយ។ លោក ត្រាំ ដំបូងឡើយបានគំរាមយកពន្ធគយ ១៤៥ភាគរយលើទំនិញនាំចូលពីចិន ខណៈចិនដំឡើងពន្ធគយសងសឹកលើទំនិញអាមេរិកវិញ ១២៥ភាគរយ។ អត្រាពន្ធគយនេះត្រូវបានបញ្ចុះមកនៅត្រឹម៣០ភាគរយ និងក្រោយមក ១០ភាគរយ កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែឧសភា បន្ទាប់ពីមានបទឈប់បាញ់ក្នុងសង្រ្គាមពាណិជ្ជកម្ម។ លោក William Reinsch ជាអ្នកជំនាញខាងគោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្មរបស់អាមេរិក យល់ថាសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងយល់ព្រមពន្យារពេលបន្ថែម៩០ថ្ងៃ ពីលើឱសានវាទដែលត្រូវផុតកំណត់នៅថ្ងៃទី១២ ខែសីហា។ លោកបន្ថែមថាវោហាសាស្ត្ររបស់លោក ត្រាំចំពោះចិន ហាក់ថមថយកម្ដៅជាងមុន ជាពិសេសលោកមិនសូវរិះគន់លោកប្រធានាធិបតីចិន ស៊ី ជីនពីង។

* ឥណ្ឌា
លោក ត្រាំ កាលពីថ្ងៃពុធ ទី៣០ ខែកក្កដា បាននិយាយថាសហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែបន្តចរចាជាមួយឥណ្ឌាលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្ម ដោយលោកហាក់ដូចជាលេបសម្ដីវិញក្រោយ លើកឡើងក្នុងថ្ងៃដដែលនោះថាសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងយកពន្ធគយ ២៥ភាគរយលើទំនិញនាំចូលពីឥណ្ឌាដោយចាប់ផ្ដើមនៅថ្ងៃសុក្រ ទី១ ខែសីហាតទៅ។ លោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក ថែមទាំងព្រមានថាដាក់ទណ្ឌកម្មបន្ថែមលើឥណ្ឌាផងដែរ សម្រាប់ការបន្តទិញប្រេង និងអាវុធពីរុស្ស៉ី។ នៅពេលត្រូវបានសាកសួរអំពីទណ្ឌកម្មនេះនៅឯសេតវិមាន លោក ត្រាំ បាននិយាយថា វាគឺដោយសារតែឥណ្ឌាជាសមាជិកនៃក្រុមប្រទេស BRICS ដែលលោកផ្ទាល់ចាត់ទុកថាជាសត្រូវរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។

* ប៉ាគីស្ថាន
ប៉ាគីស្ថាន និងសហរដ្ឋអាមេរិកបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងមួយដែលក្នុងនោះប្រទេសទាំង២នឹងធ្វើការរួមគ្នានៅក្នុងការអភិវឌ្ឍធនធានប្រេងរបស់ប្រទេសអាស៊ីខាងត្បូងមួយនេះ។ នេះបើតាម ការប្រកាសរបស់លោក ត្រាំ កាលពីថ្ងៃពុធ ទី៣០ ខែកក្កដា ដោយបន្ថែមថាប្រទេសទាំង២ នឹងដំណើរការការជ្រើសរើសក្រុមហ៊ុនប្រេងដែលនឹងដឹកនាំភាពជាដៃគូមួយនេះ តែមិនបានបញ្ជាក់អ្វីលម្អិតនោះទេ។ ប៉ាគីស្ថានក៏បានទទួលស្គាល់ពីការឈានដល់កិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកដែរ ហើយថាកិច្ចព្រមព្រៀងនេះនឹងនាំទៅរកការបន្ធូរបន្ថយពន្ធគយ លើទំនិញដែលប៉ាគីស្ថាននាំចេញទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក និងការបង្កើនការវិនិយោគរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកនៅក្នុងគម្រោងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងការអភិវឌ្ឍ។

* ហ្វីលីពីន
កាលពីដើមខែកក្កដា លោក ត្រាំ បានប្រកាសយកពន្ធគយ ១៩ភាគរយលើទំនិញនាំចូលពីហ្វីលីពីន ដោយយល់ព្រមបញ្ចុះពន្ធគយត្រឹមតែ១ភាគរយប៉ុណ្ណោះ ពោលគឺបញ្ចុះពី២០ភាគរយ។ លោក ត្រាំ បានសរសេរលើបណ្ដាញទំនាក់ទំនងសង្គម Truth Social ថាសហរដ្ឋអាមេរិកនឹងមិនបង់ពន្ធគយលើទំនិញអាមេរិកដែលដឹកទៅកាន់ហ្វីលីពីននោះទេ។ តែព័ត៌មានលម្អិតនៅតែ ស្រពេចស្រពិល។

* ឥណ្ឌូណេស៊ី
ដូចគ្នាដែរ ឥណ្ឌូណេស៊ីនឹងត្រូវបង់ពន្ធគយ ១៩ភាគរយលើទំនិញដែលខ្លួននាំចូលទៅកាន់ទីផ្សារអាមេរិក ធៀបទៅនឹងពន្ធគយ ៣២ភាគរយដែលលោក ត្រាំ គំរាមយកពីហ្សាការតា។ តាម វ៉ាស៊ីនតោន ទំនិញអាមេរិកស្ទើរតែទាំងអស់នឹងត្រូវបានអនុញ្ញាតឱ្យចូលទៅកាន់ទីផ្សារឥណ្ឌូណេស៊ីដោយសេរី ហើយទីក្រុងហ្សាការតាយល់ព្រមទិញប្រេង រួមទាំងផលិផលកសិកម្មបន្ថែមពី សហរដ្ឋអាមេរិក។

* វៀតណាម
វៀតណាមនឹងត្រូវប្រឈមពន្ធគយបដិការ ២០ភាគរយ ធៀបទៅនឹងពន្ធគយ ៤៦ភាគរយដែលលោក ត្រាំ គំរាមយកពីហាណូយ។ ប៉ុន្តែ ពន្ធគយ ៤០ភាគរយនឹងត្រូវអនុវត្តលើទំនិញណា ដែលរកឃើញថាផលិតដោយប្រទេសទី៣ ដែលប្រើប្រាស់វៀតណាមដើម្បីគេចពីការបង់ពន្ធគយ។

* ចក្រភពអង់គ្លេស
កាលពីថ្ងៃទី៨ ខែឧសភា លោក ត្រាំ បានឯកភាពបញ្ចុះអត្រាពន្ធគយលើរថយន្ដ ដែកថែប និងអាលុយមីញ៉ូម រួមទាំងទំនិញមួយចំនួនទៀតដែលនាំចូលពីចក្រភពអង់គ្លេស ខណៈទីក្រុងឡុងដ៍ សន្យាបញ្ចុះអត្រាពន្ធលើទំនិញនាំចូលពីសហរដ្ឋអាមេរិកដូចជាប្រេងអូលីវ ស្រា និងសម្ភារៈកីឡា។ តាមរយៈកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ ពន្ធគយលើឧស្សាហកម្មរថយន្ដអង់គ្លេសនឹងត្រូវបានបញ្ចុះមក នៅត្រឹម ១០ភាគរយ សម្រាប់រថយន្ដដំបូង ១០០ ០០០គ្រឿងក្នុងមួយឆ្នាំ ធៀបទៅនឹងពន្ធគយ ២៧.៥ភាគរយដែលលោក ត្រាំ គំរាមយកពីអង់គ្លេស។ ចំណែក ដែកថែប និងអាលុយមីញ៉ូម របស់អង់គ្លេសនាំចូលទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវជាប់ពន្ធ ២៥ភាគរយ ដែលធ្វើឱ្យអង់គ្លេសក្លាយជាប្រទេសតែមួយគត់រួចផុតពីអត្រាពន្ធ ៥០ភាគរយរបស់លោក ត្រាំ លើលោហៈ។ ផលិតផលនៅសេសសល់របស់អង់គ្លេសនឹងត្រូវជាប់ពន្ធក្នុងអត្រាជាមូលដ្ឋាន ១០ភាគរយ។

* សហភាពអឺរ៉ុប
សហភាពអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិកបានប្រកាសពីកិច្ចព្រមព្រៀងគោលមួយដែលក្នុងនោះរួមមានបញ្ចូលពន្ធគយជាមូលដ្ឋានរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ១៥ភាគរយដែលនឹងត្រូវអនុវត្តលើ ៧០ភាគរយនៃទំនិញរបស់សហភាពអឺរ៉ុបនាំចូលទៅកាន់សហរដ្ឋអាមេរិក។ អត្រាពន្ធគយនេះក៏នឹងត្រូវអនុវត្តលើថ្នាំពេទ្យ បន្ទះឈីប រថយន្ដ និងគ្រឿងបន្លាស់រថយន្ដ។ ដោយឡែក ៣០ភាគរយនៃទំនិញផ្សេងទៀតរបស់សហភាពអឺរ៉ុបបន្តបើកចំហសម្រាប់កិច្ចចរចានៅឡើយ។ ពន្ធគយ១៥ភាគរយនេះត្រូវបានបញ្ចុះពីអត្រាពន្ធ ៣០ភាគរយដែលលោក ត្រាំ ទាមទារពី សហភាពអឺរ៉ុប។ ជាផ្នែកនៃកិច្ចព្រមព្រៀង សហភាពអឺរ៉ុបបានយល់ព្រមទិញថាមពលពីសហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងទំហំទឹកប្រាក់ ៧៥០ពាន់លានដុល្លារ និង៦០០ពាន់លានដុល្លារ ក្នុងការវិនិយោគ បន្ថែម។ បន្ថែមពីលើនេះ សហរដ្ឋអាមេរិក និងសហភាពអឺរ៉ុបក៏យល់ព្រមលើការអនុគ្រោះពន្ធទ្វេភាគីលើផលិតយុទ្ធសាស្ត្រផងដែរ តួយ៉ាងដូចជាយន្ដហោះ ផលិតគីមី និងផលិតកសិកម្ម មួយចំនួន រួមទាំងរ៉ែកម្រ។

* ប្រេស៊ីល
លោក ត្រាំ កាលពីថ្ងៃពុធ ទី៣០ ខែកក្កដា បានប្រកាសយកពន្ធគយ ៥០ភាគរយលើទំនិញមួយចំនួនធំនាំចូលពីប្រេស៊ីល ដើម្បីប្រឆាំងនឹងអ្វីដែលលោកហៅថាជាការធ្វើបាបលើ អតីតប្រធានាធិបតីប្រេស៊ីល លោក Jair Bolsonaro។ ប៉ុន្តែវិស័យដូចជាយន្ដហោះ ថាមពល និងទឹកផ្លែឈើត្រូវបានលើកលែងពីអត្រាពន្ធដ៏ខ្ពស់នេះ។ ពន្ធគយថ្មីនេះដែរនឹងត្រូវចូលជា ធរមាននៅថ្ងៃទី៦ ខែសីហា ពោលមិនមែនថ្ងៃទី១ ខែសីហាដែលលោក ត្រាំ ធ្លាប់ប្រកាសនោះទេ។

* តើប្រទេសណាខ្លះនៅមិនទាន់ចុះកិច្ចព្រមព្រៀង?
កាលពីដើមខែកក្កដានេះ លោក ត្រាំ បានផ្ញើលិខិតទៅកាន់បណ្ដាប្រទេសមួយចំនួនដោយព្រមានពីអត្រាពន្ធគយកម្រិតខ្ពស់ ប្រសិនបើពួកគេមិនអាចចុះកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មជាមួយ សហរដ្ឋអាមេរិកនៅមុនថ្ងៃទី១ ខែសីហាទេនោះ។
ប្រទេសមួយចំនួនក្នុងចំណោមប្រទេសទាំងនេះមិនទាន់ប្រកាសពីកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយវ៉ាស៊ីនតោននៅឡើយទេ។ នៅអាស៊ី មីយ៉ាន់ម៉ា ឡាវ ព្រុយណេ បង់ក្លាដែស និងស្រីលង្កា មិនទាន់ប្រកាសពីកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មជាមួយអាមេរិកឡើយ។ នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍នេះដែរ នាយករដ្ឋមន្ត្រីម៉ាឡេស៊ី លោក Anwar Ibrahim បានឱ្យដឹងថារូបលោកបានជជែកជាមួយលោក ដូណាល់ ត្រាំ ហើយថា អត្រាពន្ធគយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកលើម៉ាឡេស៊ីនឹងត្រូវបានប្រកាសនៅថ្ងៃសុក្រសប្ដាហ៍នេះ។ ព្រមពេលជាមួយគ្នា រដ្ឋមន្ត្រីពាណិជ្ជកម្មអាមេរិក លោក Howard Lutnick បានលើកឡើងក្នុងបទសម្ភាសន៍ជាមួយ Fox News កាលពីថ្ងៃពុធ ទី៣០​ ខែកក្កដាថា សហរដ្ឋអាមេរិកសម្រេចបាន កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មជាមួយកម្ពុជា និងថៃ ក្រោយប្រទេសទាំង២ ទទួលយកបទឈប់បាញ់តាមសំណើរបស់លោក ត្រាំ។ តែមិនទាន់មានការបញ្ជាក់លម្អិតពីអត្រាពន្ធនោះទេ៕