(វ៉ាស៊ីនតោន)៖ ដំបូងគេគឺបារាំង បន្ទាប់មកចក្រភពអង់គ្លេស ហើយឥលូវគឺកាណាដា។ ប្រទេសលោកខាងលិចទាំង៣នេះបានប្រកាសពីផែនការទទួលស្គាល់រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន នៅឯមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិ នៅខែកញ្ញាខាងមុខ ជាគំនិតមួយទទួលបានការគាំទ្រពីបណ្ដាប្រទេសច្រើនជាង១៤០។ ការខកចិត្តចំពោះអ៉ីស្រាអែល សម្ពាធក្នុងស្រុក គួបផ្សំនឹងការតក់ស្លុតលាយឡំជាមួយការខឹងសម្បារចំពោះរូបភាពកុមារប៉ាឡេស្ទីនកំពុងរងគ្រោះដោយសារគ្រោះអត់ឃ្លាន ត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាផ្នែក មួយនៃកត្តាជំរុញនៅពីក្រោយការសម្រេចចិត្តរបស់ប្រទេសទាំង៣។ មិនថាដោយសារហេតុផលអ្វីទេ ការប្រកាសរបស់ប្រទេសទាំង៣ ទទួលបានការស្វាគមន៍ពី ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីន តែបង្កការខឹងសម្បារដល់អ៉ីស្រាអែលដែលចាត់ទុកថាការទទួលស្គាល់រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនប្រៀបបានដូចជាការផ្ដល់រង្វាន់ឱ្យភេរវករ។

ព្រមពេលជាមួយគ្នា ប្រធានាធិបតីអាមេរិក លោក ដូណាល់ ត្រាំ បានបង្ហាញការខកចិត្តកាន់តែខ្លាំងចំពោះនាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៉ីស្រាអែល លោក Benjamin Netanyahu ជាពិសេសពាក់ព័ន្ធនឹងគ្រោះអត់ឃ្លានក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សាដែលអ៉ីស្រាអែលនៅតែបន្តប្រកែកថាមិនមាននោះទេ។ លោក ត្រាំ ចង់ឱ្យតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ាមានសន្តិភាព ស្របពេល រូបលោកកំពុងខ្នះខ្នែងចង់បានពានរង្វាន់ណូបែលសន្តិភាព។ លោកចង់ឱ្យអារ៉ាប៊ីសាអូឌីតធ្វើប្រក្រតីកម្មទំនាក់ទំនងជាមួយអ៉ីស្រាអែល សំដៅពង្រីកកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាព Abraham Accords រវាងអ៉ីស្រាអែល និងបណ្ដាប្រទេសអារ៉ាប់មួយចំនួនដែលរូបលោកជាអ្នកសម្របសម្រួលបានដោយជោគជ័យកាលពីអាណត្តិទី១។ ប៉ុន្តែទីក្រុងរីយ៉ាដ បានប្រកាសដាច់ខាតថានឹងមិនភ្ជាប់ទំនាក់ទំនងការទូតជាប្រក្រតីជាមួយអ៉ីស្រាអែលទេ ប្រសិនបើគ្មានការបង្កើតរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន។ ជាការពិតណាស់ ការបង្កើតរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន គឺជាដំណោះស្រាយមួយអាចនាំទៅរកការបិទបញ្ចប់សង្រ្គាមនៅក្នុងតំបន់ហ្កាហ្សាដែលបានសម្លាប់ជនជាតិប៉ាឡេស្ទីនជាង ៦០ ០០០នាក់ ចាប់តាំងពីថ្ងៃទី៧ ខែតុលា ឆ្នាំ២០២៣។

តែទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ បញ្ហាប្រឈមមួយដ៏ធំ នោះគឺថាតើរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីននឹងមានទម្រង់បែបណា ពីព្រោះរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនមួយក្នុងសម័យទំនើបមិនដែលមានវត្តមានឡើយ។ នៅពេលបង្កើតរដ្ឋ នៅក្រោយសង្រ្គាមលោកលើកទី២បិទបញ្ចប់ អ៉ីស្រាអែលទទួលបានការទទួលស្គាល់ភ្លាមៗ ក្នុងពេលដែលប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនចងចាំមិនភ្លេចនូវការបណ្ដេញ ចេញពួកគេចេញពីផ្ទះសម្បែង និងទឹកដីដូនតានរបស់ពួកគេ។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក អ៉ីស្រាអែលបានពង្រីកទឹកដីជាបន្តបន្ទាប់ ជាពិសេសគឺក្នុង «សង្រ្គាម៦ថ្ងៃ» ដោយដណ្ដើមកាន់កាប់ទីក្រុង East Jerusalem West Bank និងតំបន់ Gaza ហើយទឹកដីប៉ាឡេស្ទីនកាន់តែរួមតូច។ ទម្រង់នៃការបង្កើតរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនធ្លាប់ត្រូវបានលើកយក ទៅពិភាក្សាក្នុងដំណើរការស្វែងរកសន្តិភាពក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០ ដែលគេស្គាល់ថាកិច្ចព្រមព្រៀង Oslo Accords។ នៅក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងនេះ រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនទទួលបាន ការឯកភាពពីសំណាក់ក្រុមអ្នកចរចាអ៉ីស្រាអែល និងប៉ាឡេស្ទីនថានឹងត្រូវបានបង្កើតឡើងដោយផ្អែកលើព្រំដែនរបស់អ៉ីស្រាអែលឆ្នាំ១៩៦៧។

ក៏ប៉ុន្តែ ក្រោយអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីអ៉ីស្រាអែល លោក Yitzhak Rabin ត្រូវបានធ្វើឃាតដោយជនស្ដាំនិយមជ្រុលអ៉ីស្រាអែលម្នាក់ក្នុងឆ្នាំ១៩៩៥ ក្ដីសង្ឃឹមនៃសន្តិភាពបានរលាយ ទៅតាមរូបលោក ហើយអ្វីដែលត្រូវបានឯកភាពក្នុងកិច្ចព្រមព្រៀង Oslo ក៏លែងមានភាពប្រាកដប្រជាផងដែរ។ ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ ក្រុមនិគមជនអ៉ីស្រាអែល បានគ្រប់គ្រងតំបន់ West Bank និងបានពង្រីកការកាន់កាប់ដោយមានការគាំទ្រពីរដ្ឋាភិបាលសព្វថ្ងៃរបស់លោក Netanyahu ដោយគំរាមកំហែងដល់ឱកាស នៃការបង្កើតរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន។

ក្រៅពីនេះ វានៅមានបញ្ហាប្រឈមដ៏សំខាន់មួយទៀត គឺថាតើអនាគតរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីននឹងត្រូវដឹកនាំដោយនរណា? អាជ្ញាធរប៉ាឡេស្ទីនដែលកំពុងគ្រប់គ្រងផ្នែកខ្លះនៃតំបន់ West Bank មិនទទួលបានការជឿទុកចិត្តឡើយពីប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនដែលមើលឃើញថាពួកគេមានភាពទន់ខ្សោយ និងពុករលួយ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ទោះជាគ្មានបញ្ហាប្រឈមទាំងនេះ ក៏លោក Netanyahu នឹងមិនទទួលស្គាល់រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីន ដែលលោកនិយាយថាជាការបោះជំហានមួយឆ្ពោះទៅរកការលុបបាត់អ៉ីស្រាអែលនោះដែរ។ រដ្ឋមន្ត្រីស្ដាំនិយមជ្រុល ក្នុងជួរគណៈរដ្ឋមន្ត្រីរបស់លោក Netanyahu មិនត្រឹមតែបដិសេធការបង្កើតរដ្ឋប៉ាឡេស្ទីនប៉ុណ្ណោះទេ តែពួកគេថែមទាំងចង់ឱ្យអ៉ីស្រាអែលគ្រប់គ្រង West Bank និង Gaza ទាំងមូលទៀតផង។ រដ្ឋមន្ត្រីស្ដាំនិយមជ្រុលទាំងនេះបាននិយាយថា «ពួកគេសុខចិត្តបង្អត់ប្រជាជនប៉ាឡេស្ទីនឱ្យដាច់ពោះស្លាប់ ជាជាងផ្ដល់ចំណីអាហារឱ្យពួកគេ» ហើយ គំរាមថានឹងធ្វើឱ្យរដ្ឋាភិបាលចម្រុះដួលរលំដោយការដកខ្លួនចេញ ប្រសិនបើលោក Netanyahu ហ៊ានតែចុះញ៉មនឹងសម្ពាធពីអន្តរជាតិ។ ដូច្នេះប្រសិនបើគ្មានដៃគូមួយនៅក្នុង រដ្ឋាភិបាលអ៉ីស្រាអែលទេ ការទទួលស្គាល់រដ្ឋប៉ាឡេស្ទីននឹងមិនទទួលបានជោគជ័យទេ ហើយមានតែជួយពង្រឹងអំណាចបន្ថែមឱ្យលោក Netanyahu៕