(វ៉ាស៊ីនតោន)៖ តើសម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិក ចិនគឺជាមិត្ត ឬជាសត្រូវ? តាមក្រុមអ្នកជំនាញក្នុងពេលនេះចិនជាមិត្តផង ជាសត្រូវផងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ រាប់ចាប់ពីការបន្ធូរបន្ថយការគ្រប់គ្រងលើ ការនាំចេញ រហូតដល់សេចក្ដីរាយការណ៍ពីការរាំងខ្ទប់ផែនការធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់សហរដ្ឋអាមេរិករបស់មេដឹកនាំតៃវ៉ាន់ លោកប្រធានាធិបតី ដូណាល់ ត្រាំ កំពុងបង្កឱ្យមានការសង្ស័យថាវ៉ាស៊ីនតោន អាចនឹងផ្ដល់សម្បទានដើម្បីជំរុញឱ្យមានជំនួប និងការឈានដល់កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មជាមួយប្រធានាធិបតីចិន លោក ស៊ី ជីនពីង។ អ្នកបារម្ភខ្លាំងជាងគេបំផុត នោះគឺតៃវ៉ាន់ចំពោះស្ទីលចរចារបស់ លោក ត្រាំ។ ប៉ុន្តែហេតុអ្វីបានជាតៃវ៉ាន់ព្រួយបារម្ភ?

លោក Jason Hsu ជាអ្នកវិភាគជាន់ខ្ពស់ម្នាក់មកពីវិទ្យាស្ថាន Hudson Institute បាននិយាយថាតៃវ៉ាន់មានការព្រួយបារម្ភថាខ្លួនអាចនឹងក្លាយជា «សម្បទានមួយ» នៅពេលដែលលោក ត្រាំ ចរចាស្វែងរកកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មជាមួយចិន។ «ការព្រួយបារម្ភរបស់យើង នោះគឺថាតើរាល់កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មណាមួយនឹងនាំទៅរកការផ្ដល់សម្បទានពាក់ព័ន្ធនឹងការគាំទ្រនយោបាយ ចំពោះតៃវ៉ាន់ដែរឬក៏យ៉ាងណា»? នេះជាការលើកឡើងរបស់លោក Jason Hsu ដោយសំអាងលើសេចក្ដីរាយការណ៍កាលពីខែកក្កដាថាសហរដ្ឋអាមេរិកបានច្រានចោលសំណើរបស់មេដឹកនាំតៃវ៉ាន់ លោក Lai Ching-te ដើម្បីធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ និងឈប់សំចតនៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ សហរដ្ឋអាមេរិកបានប្រកាន់ខ្ជាប់ទំនាក់ទំនងក្រៅផ្លូវការជាមួយតៃវ៉ាន់ ហើយជារឿយៗតែងតែអនុញ្ញាតឱ្យការធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ របៀបនេះរបស់មេដឹកនាំតៃវ៉ាន់។ តាមលោក Hsu តៃវ៉ាន់ភ័យខ្លាចថាលោក ត្រាំ អាចនឹងត្រូវបានសម្លុតគំរាម ឬក៏ត្រូវបានបង្ខំឱ្យគាំទ្រគោលការណ៍ចិនតែមួយដែលជាការទទួលស្គាល់ថាតៃវ៉ាន់ជាផ្នែកមួយនៃ ទឹកដីរបស់ចិន។ វាក៏មានការបារម្ភដែរថាលោក ត្រាំ អាចនឹងបញ្ចេញសំឡេងគាំទ្រការបង្រួបបង្រួមជាតិរវាងចិន និងតៃវ៉ាន់ ជាសំណើមួយដែលទីក្រុងប៉េកាំងធ្លាប់លើកឡើងជាមួយរដ្ឋបាលលោក ចូ បៃដិន បើទោះជាមិនទទួលបានចម្លើយជាវិជ្ជមានត្រឡប់ទៅវិញក៏ដោយ។

ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន វាគឺអាស្រ័យទៅលើតៃវ៉ាន់ក្នុងការបញ្ចុះបញ្ចូលឱ្យលោក ត្រាំ គិតថាតៃវ៉ាន់ជាដៃគូសេដ្ឋកិច្ចមួយ ជាជាងជាវត្ថុមួយដែលលោកអាចយកទៅដោះដូរ នៅពេលរូបលោកធ្វើការចរចាជាមួយចិន ។ លោក ត្រាំ ជាមនុស្សម្នាក់ដែលចូលចិត្តប្រើប្រាស់ការចរចាដើម្បីស្វែងរកប្រយោជន៍សេដ្ឋកិច្ចឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិក និងយកអ្វីដែលលោកចង់បាន តាមរយៈការចរចាដោយផ្ទាល់ជាមួយមេដឹកនាំនៃប្រទេស មហាអំណាចដូចជាលោក ស៊ី ជីនពីង និងលោក វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន។ កិច្ចចរចារបស់លោក​ ត្រាំជាមួយមេដឹកនាំកូរ៉េខាងជើង លោក គីម ជុងអ៊ុន កាលពីអាណត្តិទី១ ក៏បានឆ្លុះបញ្ចាំងពីវិធីសាស្ត្ររបស់លោក ផងដែរ។ លោក ត្រាំ ធ្លាប់បានជួបលោក ស៊ី ជីនពីង អំឡុងអាណត្តិទី១ ប៉ុន្តែកិច្ចចរចាទាំងនេះមិនអាចកែប្រែភាពជាគូសត្រូវខាងភូមិសាស្ត្រនយោបាយរវាងប្រទេសទាំង២បានឡើយ។ ដូច្នេះប្រសិនបើមាន សង្ឃឹមតិចតួចណាមួយសម្រាប់តៃវ៉ាន់ នោះគឺការពិតដែលថាប្រៀបធៀបទៅនឹងអាណត្តិទី១របស់លោក ត្រាំ ចិនឥលូវកាន់តែមានអំណាចខ្លាំងឡើងៗទាំងយោធា និងបច្ចេកវិទ្យា ហើយកាន់តែមានមហិច្ឆតា ចង់វ៉ាដាច់សហរដ្ឋអាមេរិកកា្លយជាកំពូលមហាអំណាចលេខ១នៅលើពិភពលោក។ ក្នុងន័យនេះប្រសិនបើលោក ត្រាំ ជឿថាគោលនយោបាយរបស់ចិននឹងបង្កការខាតបង់យ៉ាងធំដល់ផលប្រយោជន៍អាមេរិក លោកអាចនឹងមិនសូវមានឆន្ទៈធ្វើសម្បទានធំដុំណាមួយទៅឱ្យចិន ដោយមិនខ្វល់ពីតៃវ៉ាន់នោះទេ។ ជំនួសទៅវិញ លោកអាចនឹងមើលឃើញថាតៃវ៉ាន់នៅតែជាស្លឹកបៀរយុទ្ធសាស្ត្រដ៏សំខាន់ដើម្បីលេង ជាមួយចិន។

តាមលោកស្រី Sun Yun ជានាយកកម្មវិធីចិនមកពីមជ្ឈមណ្ឌល Stimson Center លោក ត្រាំ ត្រូវបានចងភ្ជាប់ទៅនឹងច្បាប់ទំនាក់ទំនងតៃវ៉ាន់ (Taiwan Relations Act) ជាច្បាប់ក្នុងស្រុកមួយដែលតម្រូវ ឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិកមានកាតព្វកិច្ចរក្សាទំនាក់ទំនងក្រៅផ្លូវការជាមួយតៃវ៉ាន់ និងផ្ដល់ការគាំទ្រដើម្បីកំញើញទប់ស្កាត់ការវាយប្រហារណាមួយរបស់ចិន។ លោកស្រីបាននិយាយថា លោក ត្រាំអាចធ្វើឱ្យ ទំនាក់ទំនងរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងតៃវ៉ាន់ ម្ដងឡើង ម្ដងធ្លាក់ចុះ ប៉ុន្តែលោកមិនអាចផ្ដាច់ទំនាក់ទំនងជាមួយតៃវ៉ាន់បាននោះទេ៕