(វ៉ាស៊ីនតោន)៖ «សត្រូវរបស់សត្រូវខ្ញុំ គឺជាមិត្តរបស់ខ្ញុំ»។ នេះជាសុភាសិតមួយដែលក្រុមអ្នកវិភាគខ្លះយកមកប្រៀបធៀបទៅនឹងអ្វីដែលចិនកំពុងសម្លឹងមើលសហរដ្ឋអាមេរិក និងឥណ្ឌា ឈ្លោះប្រកែកគ្នា។ ទំនាក់ទំនងរវាងទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន និងញូវដែលីបានស្គាល់ភាពតានតឹងខ្លាំង បន្ទាប់ពីរដ្ឋបាលលោកប្រធានាធិបតីអាមេរិក ដូណាល់ ត្រាំ កាលពីដើមខែសីហានេះ គំរាមដំឡើងការយកពន្ធគយលើទំនិញនាំចូលពីឥណ្ឌាដល់៥០ភាគរយ ដោយសារតែឥណ្ឌានៅតែបន្តទិញប្រេងពីរុស្ស៉ី។

ជម្លោះផ្ទុះឡើងភ្លាមៗបាន និងកំពុងគំរាមកំហែងបំផ្លាញដល់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការដែលបានកើនឡើងជាលំដាប់ជាច្រើនឆ្នាំមកនេះរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងឥណ្ឌា ក្នុងវិស័យមួយចំនួនដូចជា សន្តិសុខ និងបច្ចេកវិទ្យា ហើយដែលកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងប្រទេសទាំង២ មួយផ្នែកធំត្រូវបានជំរុញដោយផលប្រយោជន៍រួម គឺទប់ស្កាត់ការកើនឡើងឥទ្ធិពលចិន។ ការប្រេះឆាគ្នាក៏បាន និងកំពុងជំរុញសន្ទុះបន្ថែមលើកិច្ចប្រឹងប្រែងបន្ធូរបន្ថយភាពតានតឹងរវាងចិន និងឥណ្ឌាផងដែរ។ តាមពិតទៅ ភាពតានតឹងរវាងប៉េកាំង និងញូវដែលីបានចាប់ផ្ដើមថមថយកម្ដៅ កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០២៤ នៅពេលប្រធានាធិបតីចិន លោក ស៊ី ជីនពីង បានជួបនាយករដ្ឋមន្ត្រីឥណ្ឌា លោក ណារិនដ្រា ម៉ូឌី នៅឯកិច្ចប្រជុំកំពូល BRICS ក្នុងទីក្រុង Kazan ប្រទេសរុស្ស៉ី។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ប្រទេសទាំង២បានបង្កើនការផ្លាស់ប្ដូរដំណើរទស្សនកិច្ចរវាងក្រុមមន្ត្រីរបស់ខ្លួន និងបើកកិច្ចពិភាក្សាជាបន្តបន្ទាប់លើការបន្ធូរបន្ថយរបាំងពាណិជ្ជកម្ម និងធ្វើដំណើរវាងប្រជាជន និងប្រជាជន។

«ខ្ញុំអាចសន្មត់បានថាមនុស្សជាច្រើននៅប៉េកាំងកំពុងញញឹម នៅពេលពួកគេបានឃើញសហរដ្ឋអាមេរិក ​និងឥណ្ឌាឈ្លោះគ្នាលើបញ្ហាពាណិជ្ជកម្ម»។ នេះជាការលើកឡើងរបស់លោក Manoj Kewalramani ជាប្រធានផ្នែកសិក្សាពីតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកនៅវិទ្យាស្ថាន Takshashila Institution ក្នុងទីក្រុង Bangalore ប្រទេសឥណ្ឌា។ អ្នកជំនាញរូបនេះបន្ថែមថា «ការប្រេះឆាទំនុកចិត្ត នយោបាយរវាងទីក្រុងញូវដែលី និងទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ពិតណាស់នឹងបម្រើដល់ផលប្រយោជន៍ចិន»។ ជំនួបរវាងលោក ស៊ី ជីនពីង និងលោក ម៉ូឌី កាលពីខែតុលា ឆ្នាំមុន គឺជាលើកដំបូងដែល មេដឹកនាំទាំង២បានជួបពិភាក្សាគ្នាដោយផ្ទាល់ ចាប់តាំងពីកិច្ចប្រជុំកំពូលមួយក្នុងឆ្នាំ២០១៩ នៅឥណ្ឌា មួយឆ្នាំមុននឹងទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីធ្លាក់ស្ទើរដល់បាត ដោយសារជម្លោះព្រំដែនដ៏ប្រល័យ មួយ រវាងកងទ័ពចិន និងកងទ័ពឥណ្ឌា។

ក្រោយកិច្ចប្រជុំនៅរុស្ស៉ី ចិន និងឥណ្ឌាបានចាប់ផ្ដើមបន្ធូរបន្ថយការរឹតត្បិតទិដ្ឋាការធ្វើដំណើរ ហើយកាលពីថ្ងៃអង្គារ ទី១៩ ខែសីហា ចិន និងឥណ្ឌាបានឯកភាពគ្នាថានឹងចាប់ផ្ដើមភ្ជាប់ ជើងហោះហើរដោយផ្ទាល់ឡើងវិញ អំឡុងដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ប្រមុខការទូតចិន លោក វ៉ាង យី ទៅកាន់ទីក្រុងញូវដែលី។ កាលពីខែមិថុនា ប៉េកាំងបានអនុញ្ញាតឱ្យក្រុមអ្នកធ្វើធម្មយាត្រា មកពីឥណ្ឌាធ្វើទស្សនកិច្ចទៅកាន់ទីកន្លែងដ៏ពិសិដ្ឋមួយនៅតំបន់ទីបេទៀតផង។ នៅឯជំនួបស្វាគមន៍លោក វ៉ាង រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសឥណ្ឌា លោក Subrahmanyam Jaishankar បានកត់សម្គាល់ថាឥណ្ឌា និងចិន បច្ចុប្បន្ន កំពុងឆ្ពោះទៅមុខ ដោយចាកចេញពីពេលវេលាដ៏លំបាកមួយក្នុងទំនាក់ទំនងរបស់ប្រទេសទាំង២។ «នៅពេលប្រទេសធំជាងគេបំផុត២ ជួបគ្នា វាជារឿងធម្មតាដែលស្ថានការណ៍អន្តរជាតិនឹងត្រូវបានយកទៅពិភាក្សា។ យើងកំពុងស្វែងរកសណ្ដាប់ធ្នាប់ពហុប៉ូល មានតុល្យភាព និងយុត្តិធម៌មួយ ក្នុងនោះរួមមានតំបន់អាស៊ីពហុប៉ូល»។ នេះជាការគូសបញ្ជាក់របស់លោក Jaishankar ដោយបន្ថែមថា «នៅក្រោមបរិយាកាសសព្វថៃ វាជារឿងដ៏សំខាន់ក្នុងការថែរក្សា និងពង្រឹងស្ថិរភាពនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក»។

បើតាមសេចក្ដីរាយការណ៍ពីប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយឥណ្ឌា លោក ម៉ូឌី គ្រោងនឹងធ្វើទស្សនកិច្ចទៅកាន់ប្រទេសចិនក្នុងខែសីហានេះ ជាលើកដំបូងក្នុងរយៈពេល៧ឆ្នាំ ដើម្បីចូលរួមកិច្ចប្រជុំសន្តិសុខ ថ្នាក់តំបន់មួយនៅឯទីក្រុង Tianjin។ លោក ស៊ី ជីនពីង និងប្រធានាធិបតីរុស្ស៉ី លោក វ្ល៉ាឌីមៀ ពូទីន ក៏នឹងមានវត្តមាននៅឯកិច្ចប្រជុំកំពូលនេះដែរ។ រដ្ឋាភិបាលរបស់លោក ម៉ូឌី មានការប្រយ័ត្នប្រយែងយ៉ាងខ្លាំងដោយមិននិយាយអ្វីច្រើនទេកុំឱ្យប្រជាជនឥណ្ឌាខឹងសម្បារទៅនឹងសេចក្ដីរាយការណ៍ដែលថាចិនបានជួយដល់យោធាប៉ាគីស្ថានអំឡុងជម្លោះជាមួយឥណ្ឌា កាលពីខែឧសភាកន្លងទៅ។ នេះជាសញ្ញាមួយបង្ហាញពីការប្ដេជ្ញាចិត្តរបស់ទីក្រុងញូវដែលីចំពោះការស្ដារទំនាក់ទំនងឡើងវិញជាមួយចិន។ លោក Vijay Gokhale ជាអតីតឯកអគ្គរដ្ឋទូតឥណ្ឌា ប្រចាំប្រទេសចិន បាននិយាយក្នុងបទវិចារណកថាមួយចុះផ្សាយដោយសារព័ត៌មាន Times of India កាលពីពេលថ្មីៗនេះថាចិន និងឥណ្ឌានៅតែមានជម្លោះផលប្រយោជន៍នឹងគ្នាជាច្រើន ក្នុងនោះរួមមានជម្លោះនៅតំបន់ព្រំដែន ទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធរបស់ចិនជាមួយប៉ាគីស្ថានដែលជាសត្រូវរបស់ឥណ្ឌា និងមហិច្ឆតារបស់ឥណ្ឌាដែលចង់ក្លាយជារោងចក្ររបស់ពិភពលោកជំនួស តំណែងសព្វថ្ងៃរបស់ចិន។ ប៉ុន្តែ លោក Gokhale យល់ថាចិនបានផ្ដល់ឱ្យឥណ្ឌា និងបណ្ដាប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍផ្សេងទៀតនូវ «សន្លឹកបៀដ៏សំខាន់មួយ» ទុកចរចាជាមួយលោក ត្រាំ។

តាមក្រុមអ្នកវិភាគ ទីក្រុងប៉េកាំងបានឆ្លើយតបដោយភាពទន់ភ្លន់ជាមួយសុទិដ្ឋិនិយមដ៏ប្រុងប្រយ័ត្ន និងចាប់យកឱកាសប្ដូរទិសដៅទៅចាប់ដៃឥណ្ឌាវិញ ដើម្បីការពារខ្លួនឯងទប់ទល់នឹងអាមេរិក ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ត្រាំ។ តែយ៉ាងណាក៏ដោយ មហាយក្សអាស៊ីទាំង២នេះកំពុងបន្តដណ្ដើមឥទ្ធិពលគ្នានៅទូទាំងតំបន់មហាសមុទ្រឥណ្ឌា ដែលជាផ្លូវទឹកដ៏សំខាន់មួយសម្រាប់ គំនិតផ្ដួចផ្ដើមខ្សែក្រវាត់ និងផ្លូវរបស់លោក ស៊ី ជីនពីង។ លើសពីនេះទៅទៀត កត្តាមួយក្នុងចំណោមកត្តាធំៗនៃភាពតានតឹងរវាងឥណ្ឌា និងចិន នោះគឺទស្សនៈយល់ឃើញរបស់ចិន ដែលសង្ស័យថាទីក្រុងញូវដែលីកំពុងបោះបង់ចោលគោលនយោបាយមិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធរបស់ខ្លួន ហើយងាកទៅរកដែនឥទ្ធិពលរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក។ ត្រង់ចំណុចនេះគឺចង់សំដៅលើ ក្រុមប្រទេស Quad ដែលមានសមាជិកដូចជា ឥណ្ឌា សហរដ្ឋអាមេរិក ជប៉ុន និងអូស្ត្រាលី ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងដើម្បីទប់ទល់ការកើនឡើងអំណាចយោធាចិន។

ដូច្នេះហើយ ក្រុមអ្នកវិភាគបាននិយាយថាប្រសិនបើក្រុមមន្ត្រីឥណ្ឌា ពិតជាចង់ស្ដារទំនាក់ទំនងឡើងវិញជាមួយចិន ពួកគេនឹងត្រូវធ្វើរឿងមួយចំនួនតាមលក្ខខណ្ឌរបស់ចិន។ បានន័យថាឥណ្ឌា ត្រូវបើកចំហទីផ្សារបន្ថែមឱ្យក្រុមហ៊ុនចិន និងការវិនិយោគ ព្រមទាំងបន្តបន្ធូរបន្ថយការរឹតត្បិតលើទិដ្ឋាការសម្រាប់អ្នកជំនួញចិន។ ឥណ្ឌាបានបិទខ្ទប់មិនឱ្យក្រុមហ៊ុន BYD សង់រោងចក្រផលិត រថយន្ដអគ្គិសនី និងបានហាមឃាត់ប្រើប្រាស់ App ចិនជាច្រើនរួមមាន Tik Tok។ «ប្រសិនបើឥណ្ឌាពិតជាចង់ស្វែងរកការស្ដារទំនាក់ទំនងឡើងវិញជាមួយចិន ពិតណាស់ ចិននឹងស្វាគមន៍។ តែទោះជាបែបនេះក្ដី ចិននឹងមិនធ្វើសម្បទានធំៗ ឬលះបង់ផលប្រយោជន៍របស់ខ្លួនដើម្បីបំពេញចិត្តរបស់ឥណ្ឌានោះទេ។ នេះជាការយល់ឃើញរបស់លោក Lin Minwang ជាអ្នកជំនាញម្នាក់ ស្ដីពីទំនាក់ទំនងរបស់ចិនជាមួយតំបន់អាស៊ីខាងត្បូង មកពីសាកលវិទ្យាល័យ Fudan ក្នុងទីក្រុងសៀងហៃ។ តាមលោក Lin ចិននឹងមិនសម្រុះសម្រួលគ្នាលើផលប្រយោជន៍ជាតិរបស់ខ្លួនឡើយ ក្នុងនោះបញ្ហារសើបជាងគេគឺការគាំទ្រយ៉ាងជិតស្និទ្ធរបស់ចិនចំពោះប៉ាគីស្ថាន។

អ្នកជំនាញរូបនេះយល់ថា «វិធីសាស្ត្រសព្វថ្ងៃរបស់ឥណ្ឌា គឺត្រូវបានជំរុញជាចម្បងដោយសារតែការគិតគូរខាងយុទ្ធសាស្ត្រ។ ពោលគឺដោយសារមានភាពតានតឹងជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក ឥណ្ឌា ត្រូវប្រកាន់ជំហរទន់ភ្លន់ និងមិត្តភាពចំពោះចិន ខណៈចិនវិញនឹងធ្វើការវាយតម្លៃយ៉ាងហ្មត់ចត់លើការវិវត្តនៃទំនាក់ទំនងជាមួយឥណ្ឌា»។ ម្យ៉ាងទៀត សម្រាប់ឥណ្ឌា ការប្រឈមមុខជាមួយចិន ផង និងប៉ាគីស្ថានផង ក្នុងពេលតែមួយមិនមែនជាជម្រើសល្អនោះទេ៕